Je eigen groenten kweken kan veel voldoening geven. Je favoriete soorten koesteren, ze zien groeien en bloeien, en dan aan het eind verdiend van de oogst genieten, vergroot je waardering voor je eigen voedsel. Hier zijn een paar tips en ideeën over hoe je slim en winstgevend een moestuin aanlegt.
Een moestuin op de juiste manier aanleggen | Een moestuin op de juiste manier aanleggen
Beginners die een moestuintje willen aanplanten moeten een paar basisregels volgen. Deze omvatten vooral
- een gunstige plaatskeuze
- een rendabele voorbereiding van de grond
- een onkruidbestrijdingsstrategie
- een combinatie van variëteiten die niet alleen gunstig is wat smaak betreft, maar ook zinvol is.
Plaats en oriëntatie
De gunstigste plaats om een moestuin in het gazon aan te leggen is een open, liefst zonnige plek in de tuin. Veel UV licht heeft een positief effect op de groei en smaakvorming
Het bed moet voldoende lucht krijgen, maar ook niet aan een te scherpe wind blootgesteld worden. Als een onbeschutte plek goed zonlicht biedt, maar enigszins winderig is, kun je het bed omsluiten met een lage heg
De klassieke variant in de cottagetuin is om hem opnieuw te beplanten met bessenstruiken. Dit levert ook een meer gevarieerde oogst op.
Uitlijning is ook geen onbelangrijke kwestie. Alle groenteplanten moeten immers zo gelijk mogelijk van de zon profiteren. Daarom moet de lange kant van het bed naar het zuiden gericht zijn, zodat het hele bedoppervlak zoveel mogelijk licht ontvangt en de planten vooraan de planten achteraan niet te veel in de schaduw stellen.
Creëer bodemomstandigheden
Voor de meeste groenten heb je een voedselrijke bodem nodig. Dit komt omdat de vorming van vruchten de overblijvende planten energie kost.
Tijdige grondbewerking is dus meestal verplicht. Als je de grond zelf klaarmaakt – bijvoorbeeld in een verhoogd bed – moet je ervoor zorgen dat je grond gebruikt met een royale bijmenging van compost en/of mest.
Onkruidbestrijding
In een biologische groenteplantage van beheersbare omvang is de gebruikelijke manier om onkruid te bestrijden schoffelen of met de hand plukken. Maar om onkruid van meet af aan op afstand te houden, kun je jezelf ook helpen met een bodemvlies.
Om te voorkomen dat gras het bed van buitenaf binnendringt, is het aan te raden om aan de buitenkant eenvoudige graskanten in de grond te laten zitten.
Je smaak is natuurlijk de doorslaggevende factor bij de keuze van groenten. Voor een goede oogst speelt het echter ook een rol of de soorten in de onmiddellijke omgeving goed met elkaar kunnen opschieten. Hierover meer in het volgende hoofdstuk.
Combinaties van groentesoorten: Wat past bij elkaar? Goede afwisselende combinaties
Het is zinvol om groentevariëteiten die elkaar sympathiseren naast elkaar te planten, vooral in een gemengde cultuur, die het meest geschikt is voor beginners met een matige hoeveelheid ruimte
Hier is een selectie van bijzonder goede en uitdrukkelijk slechte combinaties:
| Tomaten | Selderij | Kolen | Salades | Aardappelen | Courgettes | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Goede buren | Struikbonen, bloemkool, kool | Bloemkool, struikbonen, prei | Sla, spinazie, tomaten, erwten | Komkommers, struikbonen, wortels, tomaten, uien | Tuinbonen, maïs, spinazie, koolrabi | Prei, radijs, sla, wortels |
| Slechte buren | Aardappel, komkommer | Aardappel, sla | Bloemkool | Selderij | Komkommer, pompoen, sla | geen |
excursus: Overigens is de combinatie van groenten met kruiden niet alleen aan te bevelen voor in de keuken, maar ook in het bed. Ook bepaalde gemeenschappen hebben hier hun nut bewezen
Zo gaat dille heel goed samen met komkommers, wortels en sla, venkel gaat goed samen met bonen en kool, en borage en dille vormen een lucratieve symbiose met sla, tomaten en selderij.
We raden ook aan essentiële kruiden zoals salie, basilicum of pepermunt te planten onder groenten die gevoelig zijn voor ongedierte, zoals kool of tomaten.
Stap voor stap naar een moestuin
Vooral voor beginners is het raadzaam beproefde methoden te volgen. Pas als je zelf wat praktische ervaring hebt opgedaan is het de moeite waard wat te experimenteren.
Er zijn inderdaad enkele tamelijk vaststaande basisregels voor het aanplanten van een moestuin die succes beloven in termen van latere verzorging en opbrengst.
Laten we eerst eens kijken naar het aanbevolen schema van seizoen tot seizoen:
- Herfst: gebied afbakenen en grond voorbereiden
- Vroeg in het voorjaar: planten
- In het voorjaar en de zomer: verzorging van planten en bedden
Herfst
Het is ideaal om in de herfst te beginnen met plannen en voorbereiden. Een groentebed dat ook moet opbrengen heeft immers goede grond nodig. De grond op de beddingplaats moet daarom meestal worden gewijzigd en het duurt even voor het resulterende nieuwe bodemmilieu tot rust is gekomen en zich heeft gevestigd. Voordat de eerste vorst intreedt, kan de grond ook goed bewerkt worden.
Vooral zware kleigronden moeten goed voorbereid worden door zand en compost toe te voegen. Lichte zandgronden kunnen geprepareerd worden met een beetje steenmeel. Als je plaatselijke bodem een bepaald tekort heeft, moet je dat ook compenseren. Je kunt eventuele tekorten (b.v. stikstof) vaststellen met een bodemanalyse. Het is ook zinvol om in de herfst een laag mulch aan te brengen. Dit kan dan tegen de lente ontbinden tot een waardevolle humuslaag.
Je kunt nu ook de vorm van het bed bepalen. Een functioneel, opbrengstgericht groentebed heeft idealiter een rechthoekige vorm van 1,20 m breedte. Het is dan voor de meeste volwassenen gemakkelijk van beide kanten te bereiken. Je kunt de randen omsluiten met stenen, bijvoorbeeld.
Lente
In het voorjaar kun je beginnen met planten. Maak vóór het zaaien de grond weer los en voorzie hem van een langdurige toevoer van voedingsstoffen in de vorm van compost of mest. Ook hoornschaafsel is geschikt. Om zaden of gekochte zaailingen te planten, maak je met een schoffel rechte voren in de grond. Om ze mooi recht te maken, kun je een koord gebruiken dat aan twee stokken gebonden is. Houd een afstand van ongeveer 60 centimeter tussen de voren, zodat je nog een voet tussen de planten kunt zetten die later zullen groeien zonder schade aan te richten.
Wanneer je moet zaaien of planten hangt af van de soort. Je vindt de zaaidata op de zakken met zaad. Voor bepaalde soorten is het raadzaam ze eerst binnenshuis op te kweken en ze dan buiten uit te planten in mei of juni, als er geen gevaar voor vorst meer is. In het algemeen raden we echter aan te zaaien vanaf april, als de grond voldoende is opgewarmd.
Lente en zomer
Tijdens het groeiseizoen moet je regelmatig onkruid verwijderen en, natuurlijk, water geven. Je kunt ook een onkruidvlies tegen onkruid leggen. Zo hoef je niet op je knieën te schuiven en te trekken.
Bij het bewateren moet je je vooral laten leiden door de regenval. Als het droog is, wees dan vooral voorzichtig met dorstige groenten zoals komkommers, tomaten of sla.
Tijdens de vegitatiefase hoef je sterk groeiende planten zoals kool, tomaten of selderij pas in de zomer een tweede keer te bemesten, nadat je de grond in het voorjaar hebt voorbereid om de groei op gang te brengen.
Ideeën voor de moestuin | Ideeën voor de moestuin
Een moestuin aanleggen voor beginners
Je hoeft geen professional te zijn om als beginner je eerste moestuintje te planten. Je kunt ook voorzichtig beginnen, bijvoorbeeld door eerst een eenvoudig mini-groenteplantsertje op het balkon uit te proberen.
Zo’n minigroentenbed kan bijvoorbeeld in een houten kist of in een kuip geplant worden. Het handige van zulke mobiele containers is dat je de plaats later altijd kunt aanpassen wat licht en neerslag betreft. Een ander voordeel is dat de kosten zeer laag blijven.
Een moderne moestuin aanleggen
Wil je niet alleen een behoorlijke opbrengst voor de keuken, maar ook wat chique tuinstijl, dan kun je je moestuintje inrichten met moderne elementen. Schanskorven, bijvoorbeeld, zijn erg in zwang. Zulke stenen muurtjes in een metalen rooster moeten echter alleen aan de achterkant van het bed geplaatst worden.
Dit heeft ook het praktische voordeel dat de muur warmte opslaat en uitstraalt – vooral warmteminnende en klimmende groenteplanten zoals runnerbonen of sugarsnaps profiteren hiervan.
Maar je kunt ook een verhoogd bed – dat ook erg in de mode is – omsluiten met chique schanskorven. Alternatieve vormen zoals een rond groentebed kunnen ook gerealiseerd worden.
Maak een kleine groentetuin op een klein oppervlak
Als je maar een kleine tuin of zelfs een balkon tot je beschikking hebt, hoef je je plan om je eigen groenten te kweken niet op te geven. Met slimme planttrucs en het kiezen van variëteiten kun je veel uit zelfs een beperkte oppervlakte halen.
Terpenbed
Een mogelijkheid is bijvoorbeeld een verhoogd bed. De sferische kromming van het oppervlak vergroot het plantoppervlak, en de opgehoogde grond kan de warmte sneller opnemen en langer vasthouden.
Roosterbed
Een idee uit Amerika is het gridbed: een raster van rechtopstaande houten planken wordt gebruikt om verschillende kleine, direct aan elkaar grenzende bedpercelen te maken, waarin elk een plantensoort wordt geplaatst.
Pottenbed
Op het balkon is het bijzonder aan te bevelen groenten in kuipen te kweken. Kies zo mogelijk soorten die eerder hoger dan breder groeien, zoals tomaten, runnerbonen of minikomkommers. Op een balkon op het zuiden, beschermd tegen de wind, heb je ook een goede kans om met succes warmteminnende groenten te kweken, zoals aubergines en paprika’s.
Een moestuin aanleggen met kinderen
Kinderen kunnen veel plezier beleven aan het kweken van hun eigen groenten. En al op jonge leeftijd kan een mogelijk begaafde tuiniersziel tot leven gebracht worden, bijvoorbeeld door tuinbedprojecten in de kleuterschool.
Om de nieuwsgierigheid van kinderen aan te moedigen en genoeg plezier te beleven aan groenteteelt, moet een bed zo kindvriendelijk mogelijk ontworpen zijn. Er moet rekening gehouden worden met zowel formele als inhoudelijke aspecten.
Vorm
Met formele aspecten bedoelen we de zuivere afmetingen en vorm van het bed. Opdat kinderen met hun eigen lengte overal gemakkelijk bij kunnen, moeten de breedte en lengte van het bed daaraan aangepast worden.
Een klassiek rechthoekig bed moet voor kinderen maar ongeveer 80 tot 100 cm breed zijn, in plaats van de gebruikelijke 1.20 m voor volwassenen.
Bovendien moet het bed op grondniveau worden aangelegd in plaats van in een verhoogde vorm – vooral omdat junioren meestal geen problemen hebben met bukken.
Rassen
De keuze van groentesoorten voor een kindvriendelijk bed is natuurlijk heel belangrijk. Zij zijn het immers die de belangstelling van een kind voor tuinieren op lange termijn moeten wekken. Wat altijd het beste werkt bij kinderen is alles wat snel groeit, gemakkelijk te verzorgen is en meteen gegeten kan worden. Geduld is immers iets dat meestal pas op volwassen leeftijd tot op zekere hoogte beheerst wordt. Rassen die aan deze eisen voldoen zijn bijvoorbeeld:
- (cocktail) tomaten (grootte geschikt voor kinderhandjes, populaire smaak)
- Wortelen (ook mild-zoete smaak, leuk om uit de grond te trekken)
- Komkommers (je kunt de angsten zien groeien)
- Zoete erwten (zoete snack voor tussendoor)
- Radijsjes (gedijen snel)
Ontwerp
Wat jonge tuiniers plezier kan blijven geven aan het verzorgen van planten zijn mooie stapstenen of kronkelende paden van houten palissaden. De motivatie van kinderen is vaak ook erg ontvankelijk voor zelfontworpen, kleurrijk geschilderde identificatiebordjes en versieringen zoals pinwheels.
Vaak gestelde vragen
Is het mogelijk om een moestuintje te planten zonder te spitten?
Door de grond om te spitten wordt de grond losser en is hij gemakkelijker te bewerken. Maar het verstoort ook het natuurlijke bodemleven, dat zo belangrijk is voor de groei van planten. Om te voorkomen dat je een moestuin omspit die je op de grond in de wei plant, kun je ook met een zeugtand werken.
Met dit werktuig met lange steel, met zijn sikkelvormige graaftanden, kun je de grond slechts zover optillen als nodig is en zonder echt te verschuiven. Je kunt natuurlijk ook een bed maken met je eigen grond – bijvoorbeeld als een verhoogd bed of op een laag karton met een laagje bovengrond en mulch.
Hoe kan een groenten- en fruitbed aangelegd worden?
Een kruiden- en groentebed is betrekkelijk gebruikelijk omdat bepaalde kruiden ook op natuurlijke wijze ongedierte op afstand houden en ook de oogst in de keuken ideaal aanvullen. Het direct combineren van groenten en fruit komt wat minder vaak voor.
De ervaring heeft geleerd dat groenten niet goed gedijen onder grotere fruitbomen. Maar dat doen ze wel in gezelschap van kleinere fruitstruiken. In de landelijke tuin is het zelfs traditioneel om groentebedden te omringen met bessenstruiken.
Krenten, kruisbessen en frambozen zijn uitstekende windbrekers en maken van de groentetuin een echte snacktuin.
Kun je in permacultuur een kleine groentetuin aanplanten?
Permacultuur, dat momenteel op ieders lippen ligt, kan zeker op een klein oppervlak uitgeprobeerd worden.
Het principe om alles in een kluwen te laten groeien en telkens opnieuw te zaaien werkt ook zonder een enorm stuk grond. Het is belangrijk soorten te kiezen die geschikt zijn voor beginners.
Daartoe behoren bijvoorbeeld snijbiet, aardappelen, spinazie, sla en sommige soorten kruiden en bloemen, zoals wilde knoflook, koriander, bernagie, goudsbloemen of phacelia. Bovendien zijn bessenstruiken zowel onderhoudsarme als smaakvolle toevoegingen.
Je moet de grond goed mulchen, zodat je vocht vasthoudt en onkruid onderdrukt op een natuurlijke en arbeidsbesparende manier.